آلودگی زیست محیطی رهش عناصر سنگین در خاک منطقه زاخور (مشگین شهر): تأکیدی بر نقش فرایندهای زمین شناسی

بمنظور ارزیابی آلودگی زیست محیطی خاک زراعی روی زون های دگرسان شده منطقه زاخوراز نتایج آنالیز چند عنصری20 نمونه­ خاک به روش icp-ms استفاده شده است. زون های دگرسانی گرمابی آرژیلیک، آرژیلیک-فیلیک، آرژیلیک پیشرفته، سیلیسی توأم با کانی سازی سولفیدی مس، آهن، سرب، روی، کبالت، نیکل، طلا و نقره، مهمترین منابع آلوده کننده زمین زاد غیرمتمرکز در این منطقه می باشند که هاله های پراکندگی وسیعی از فلزات (سنگین/ سمی) را در این منطقه ایجاد نموده اند.استفاده از سه شاخص انباشت ژئوشیمیایی ( igeo )، درجه آلودگی اصلاح شده ( mcd ) و شاخص ریسک اکولوژیکی بالقوه ( ri ) نشان می دهد که خطر آلودگی زیست محیطی pb در رده متوسط تا شدید و as در رده جدی (بسیار شدید) قرار دارند. رده آلودگی شدید گوگرد حاکی از تیپ کانی سازی سولفید بالا ( hs ) در زون های دگرسانی گرمابی زاخور می باشد. محاسبات تغییرات جرمی فلزات سنگین در دو زون آرژیلیکی و سیلیسی گویای آنست که عناصری چون cr ، ni ، as ، pb و  s غنی شدگی و عناصر  hg و cd تهی شدگی دارند. در زون دگرسانی آرژیلیک علاوه بر وجود همبستگی های مثبت بین فلزات سنگین با یکدیگر، همبستگی معنی داری با mn و  al نیز نشان می دهند که می­تواند به واسطه عملکرد فرآیندهای جذب سطحی توسط اکسیدهای منگنز و آهن وکانی­ های رسی رخ داده باشد.